Ay'a İlk Giden İnsan Neil Armstrong Kimdir?

Günümüzde uzay ve bilim oldukça ilerlemiş olmasına rağmen hala daha keşfetmediğimiz bir çok şey var fakat her şeyin bir ilki olduğu gibi uzay ve bilimin ilklerinden sayılacak en nadide projelerden birisi de aya yolculuk projesidir. 

Aya ilk giden insan olarak tarihe adını yazdıran Neil Armstrong kimdir? 

Neil Armstrong 5 Ağustos 1930’da ABD’nin Ohio eyaletinin Wapakoneta şehrinde doğmuştur. Pilotluğa ilgisi çok genç yaşta başlayan Neil Armstrong, bölge havaalanında uçuş dersleri aldı ve 15 yaşında, henüz sürücü belgesi yokken, pilot sertifikası almaya hak kazanmıştır. 1947’de Purdue Üniversitesi’nin havacılık mühendisliği bölümüne girdi. Kore Savaşı’nda görevlendirilmesi yüzünden ancak 1955’de mezun olabildi.

1949 başında askere çağrıldı ve 18 aylık bir eğitimden sonra Deniz Kuvvetleri pilotu oldu. 1951’de Kore Savaşı’nda görevlendirildi, 78 uçuş görevi tamamladı. 1952’de Deniz Kuvvetleri’nden ayrıldı ve eğitimini tamamlamak üzere Purdue’ya döndü.

Mezuniyetinin ardından deneme pilotu olarak çalışmaya karar verdi. NASA’nın selefi olan NACA (National Advisory Committee for Aeronautics) kurumuna katıldı. Birçok deneysel uçağın yanı sıra, ünlü X-15 roket uçağını da uçurdu. Mühendislik bilgisi ile deneysel araçların gelişimine katkıda bulundu. Kariyeri boyunca jetler, roketler, helikopterler ve planörler dahil olmak üzere iki yüzden fazla değişik hava aracı kullandığı bilinmektedir.

1962 yılında astronot statüsüne atandı. Gemini 8 görevinde komuta pilotu olarak 1966’da iki uzay aracının ilk başarılı birleşmesini gerçekleştirdi. Zor durumlarda soğukkanlı düşünebilme yeteneği, tecrübesi ve birikimi sayesinde Ay uçuşlarına katılacak küçük bir astronot grubuna dahil oldu. Apollo 8 uçuşu için yedek komutan görevinin ardından, insanlı ilk Ay inişi olacak olan Apollo 11 görevinin komutanlığına atandı.

Apollo 11 uçuşu 16 Temmuz 1969’da başladı. Armstrong, Edwin “Buzz” Aldrin ve Michael Collins’i taşıyan modül 20 Temmuz’da Ay’a vardı. Armstrong ve Aldrin Ay Modülü ile yüzeye indiler, Collins ise dönüşlerinde onları karşılamak üzere yörüngede kaldı.

Ay Modülü, inecek uygun bir yer aramanın uzun sürmesi yüzünden yakıtı bitmek üzereyken, UTC (Greenwich saati) ile 20:17’de Ay yüzeyine indi. Armstrong Dünya’ya “Houston, burası Sükûnet Üssü. Kartal kondu.” mesajını gönderdi. (“Sükûnet Üssü” ismini Armstrong uydurmuştu. 

Önceden kararlaştırıldığı şekilde modülden önce Neil Armstrong çıktı. Merdivenin son basamağına gelince kısaca durup yüzeyi tarif etti: “Çok ince taneli, neredeyse pudra gibi. Şimdi iniyorum…” Sol ayağıyla attığı ilk adımın ardından, kendisini dinleyen yaklaşık 450 milyon Dünyalıya o ünlü sözünü söyledi: 

“Bir insan için küçük bir adım, insanlık için dev bir sıçrayış.”

Yirmi dakika sonra Aldrin de Ay’a ayak bastı. Astronotlar iniş noktasına bir plaket bıraktılar, ABD bayrağını diktiler, 20 kilogram taş örneği topladılar ve üç tane bilimsel araştırma cihazı kurdular. Son olarak Armstrong 60 metre uzaktaki bir kratere yürüdü ve oraya, hayatını kaybeden Sovyet kozmonotları Yuri Gagarin ve Vladimir Komarov ile Apollo 1 astronotları Gus Grissom, Ed White ve Roger B. Chaffee anısına bir paket bıraktı. Astronotlar iki buçuk saati araç dışında olmak üzere ay yüzeyinde toplam 21 saat 37 dakika zaman geçirdiler.

Dünyaya döndükten sonra Armstrong tekrar uzaya çıkmadı. Astronot olmadan önce başladığı lisansüstü çalışmalarını Apollo 11’in teknik özellikleri hakkında yazdığı bir tezle tamamladı ve 1970’de University of Southern California’nın Havacılık Mühendisliği bölümünden yüksek lisans derecesi aldı. 1970’de Apollo 13 arızasını inceleyen komisyona katıldı.

Kısa bir süre idari görevler üstlendikten sonra 1971’de NASA’dan emekli oldu. Doğduğu Ohio eyaletine döndü ve Cincinatti Üniversitesi’nde Havacılık Mühendisliği Üniversite Profesörü ünvanıyla ders vermeye başladı. 1979’da, sebebini açıklamadan bu görevden istifa etti. İş hayatına girdi.

1986’da Challenger faciasını inceleyen komisyona başkan yardımcısı olarak atandı. Ünlü fizikçi Richard Feynman da aynı komisyonun üyesiydi.

Hayatı boyunca birçok ödül ve ünvan kazandı. Dünyada birçok okul, cadde ve binanın yanı sıra, Apollo 11’in iniş noktasından elli kilometre uzaktaki Armstrong krateri ve 6469 Armstrong asteroidi onun adını taşır. 2010’da yapılan bir ankette en sevilen uzay kahramanı olarak aya ilk giden insan Neil Armstrong seçildi.

Hayatının sonuna kadar takdir edilerek yaşadı, fakat şöhreti onu rahatsız ediyordu. Her zaman alçak gönüllü ve sessiz olmayı tercih etti. Bir konuşmasında kendini “beyaz çoraplı, cep koruyuculu, termodinamiğin ikinci kanununa saygılı, buhar çizelgelerinde pişmiş, serbest cisim diyagramlarına aşık, Laplace ile dönüşmüş ve sıkıştırılabilir akışla güdülen bir inek mühendis” diye tarif etmişti.

Bu alçak gönüllüğüne rağmen, NASA yöneticisi Charles Bolden‘in dediği gibi, tarih kitapları var olduğu sürece Neil Armstrong onların içinde yer alacak ve dünyamızın ötesine insanlığın ilk küçük adımını atan kişi olarak hatırlanacak.

KRONOLOJİK SIRAYA GÖRE AYA YOLCULUK 

Neil Armstrong'un Ay'a yolculuk süreci nasıl başladı? Neler yaşandı?

25 Mayıs 1961 - Dönemin ABD başkanı John F. Kennedy, 60'lı yıllar sona ermeden ABD ulusunun Ay'a insan göndereceğine ve geri getireceğine inandığını, bu dönem içerisinde hiçbir uzay görevinin, olası Ay görevinin başarısı ile boy ölçüşemeyeceğini duyurdu.

21 Kasım 1962 - Başkan John F. Kennedy, NASA yöneticisi James Webb'e, Ay görevinin bir tür yarış olduğunu ve Ruslar'ın uzay yarışı başarısının önüne geçmeleri gerektiğini söyledi.

18 Mayıs 1969 - Apollo 10 uzay aracı, ABD'nin Florida eyaletinde bulunan Kennedy Uzay Merkezi'nden kalkış uçuşu yaptı. Bu deneme Apollo 11'in üstleneceği Ay görevinin bir tür provası gibiydi. Apollo 11 uzay aracının mürettebatı Thomas Stafford, John Young ve Eugene Cernan Ay'ın yörüngesine girecek ve sekiz gün, 3 dakika, 2 saniye sonra da Dünya'ya geri dönecekti.

16 Temmuz 1969 -Doğu Zaman Dilimi saat 09:32 - Apollo 11 uzay aracı, Kennedy Uzay Merkezi'nin 39 numaralı kalkış üssünden Ay'a doğru yola çıktı.

20 Temmuz 1969 Doğu Zaman Dilimi saat 01:47 - Ay modülü Eagle'da bulunan Neil Armstong ve Buzz Aldrin, Michael Collins'in içinde bulunduğu komuta modülü Columbia'dan ayrıldı.

Doğu Zaman Dilimi saat 04:17 - Ay modülü Eagle, Ay'a iniş yaptı.Doğu Zaman Dilimi saat 04:18 - Neil Armstrong, Ay'daki Tranquility Üssü'ne iniş yaptıklarını duyurdu.

Doğu Zaman Dilimi saat 10:56 - Neil Armstrong, 'İnsan için küçük, insanlık için büyük bir adım' sözlerini söyledi ve Ay'a ayak basan ilk insan olarak tarihe geçti.

Doğu Zaman Dilimi saat 11:15 - Buzz Aldrin de Neil Armstrong'a katıldı ve Ay'a ayak basan ikinci insan oldu. Apollo 11 uzay aracında görevli 3 astronot ve başkan Richard Nixon tarafından imzalanmış 'Biz Dünya gezegeninden Ay'a ayak basan ilk insanlarız, Tarih Temmuz 1969. Buraya tüm insanlığın barışı adına geldik' yazılı not okundu ve bırakıldı.

Doğu Zaman Dilimi saat 11:48 - Dönemin ABD başkanı Richard Nixon, Neil Armstrong ve Buzz Aldrin ile Beyaz Saray'daki Oval Ofis'ten radyo aracılığıyla konuştu. Görüşme yaklaşık iki dakika sürdü ve tüm dünyaya canlı olarak aktarıldı.

Neil Armstrong ve Buzz Aldrin, Ay'da yaklaşık 2 saat süre kaldı ve Ay'dan kaya örnekleri topladı. İki astronot geceyi Ay modülü Eagle'da geçirdi.

21 Temmuz 1969 Doğu Zaman Dilimi saat 01:54 - Ay modülü Eagle, komuta modülü Columbia'ya doğru yola çıktı.

Doğu Zaman Dilimi saat 05:35 - Eagle, Columbia'ya ulaştı. Kaya örnekleri ve ekipmanlar Columbia modülüne transfer edildi ve Eagle atıldı.

22 Temmuz 1969 - Columbia Dünya'ya doğru yola çıktı.

24 Temmuz 1969 Doğu Zaman Dilimi saat 12:50 - Columbia kalkışından bu yana geçen 8 gün 3 saat ve 18 dakikanın ardından Dünya'ya geri döndü. Astronotlar Hawaii Adası'nın 1448 km açıklarında Pasifik Okyanusu'ndan alındı. Astronotlar daha sonra hemen karantinaya alındı.

10 Ağustos 1969 - Astronotlar karantinadan çıkarıldı.

Sonuç itibari ile 

20 Temmuz 1969 tarihinde Neil Armstrong Ay'â ayak basan ilk insan olarak tarihe geçti. Neil Armstrong'un Ay'a ayak basması dünya genelinde 600 milyon kişi tarafından canlı yayınla izledi.